آخرین آپدیت: 12 اسفند 1402 ساعت: 10:26
پانچ و سوراخکاری ورق چیست؟
پانچ و سوراخکاری ورق عملیاتی است که با استفاده از دستگاه CNC و یا به روش دستی روی ورقهایی مثل ورق گالوانیزه، ورق روغنی، ورق استیل، ورق آلومینیومی انجام می گیرد. به طور کلی پانچ ایجاد حفره و برجستگیهایی برای شکلدهی فلزات است که در آن با استفاده از یک دستگاه پرس، نیرو زیادی بر قطعه موردنظر اعمال می گردد و با برش قطعه، یک سوراخ در آن حفر می شود. هر چه ورق فلزی نازکتر باشد عملیات پانچ آسانتر صورت می گیرد.
پانچ ورق یک فرآیند تولیدی است که در آن از یک قطعه ابزار به نام پانچ برای ایجاد سوراخها یا شکلهای خاص در ورقهای فلزی استفاده میشود. این فرآیند معمولاً با فشار و فرماندهی دقیق ابزار پانچ، ورق فلزی را از داخل به بیرون میکشد و شکل مورد نظر را در ورق ایجاد میکند. پانچ ورق برای ایجاد سوراخهای استاندارد، شکلهای مختلف، یا حتی برشهای خاص در ورقهای فلزی استفاده میشود. سوراخکاری ورق نیز یک فرآیند تولیدی است که برای ایجاد سوراخهای مختلف در ورقهای فلزی استفاده میشود.
در این فرآیند، یک ابزار سوراخکاری به وسیله فشار و اصطکاک، سوراخ مورد نظر را در ورق فلزی ایجاد میکند. سوراخکاری ورق نیز برای ایجاد سوراخهای استاندارد، مخصوصاً در فلزات نازک تر، و همچنین برای سوراخهای بزرگتر و خاص استفاده میشود.
ویژگی و مشخصات پانچ و سوراخکاری ورق
در ادامه این مطلب میخواهیم به برخی از ویژگی ها و کاربرد های منحصر به فرد آن اشاره کنیم و آنها را مورد بررسی قرار دهیم:
انواع دستگاه های پانچ
با توجه به شکل سوراخ و نوع ورق فولادی از دستگاههای متنوعی برای عملیات پانچ استفاده می شود که از انواع آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دستگاه پانچ ورق فلزی دستی
- دستگاه پانچ ورق هیدرولیکی
- دستگاه پانچ ورق با گیوتین ضربه ای
- دستگاه پانچ ورق با استفاده از دستگاه CNC
با ما همراه باشید تا در ادامه با نحوه پانچ و سوراخکاری ورق بیشتر آشنا شویم.
انواع ورق پانچ:
ورق پانچ در انواع گوناگونی تولید و به بازار عرضه می شود که رایجترین آنها را در ادامه معرفی می کنیم:
ورق پانچ استیل:
مقاوم در برابر زنگ زدگی و خوردگی، سبک، دوام بالا، خاصیت ضد باکتریایی از ویژگیهای ورق پانچ استیل است. این ورق در صنایع داروسازی، بهداشت و درمان و صنایع غذایی و آشامیدنی مورد استفاده است.
ورق پانچ آلومینیوم:
دوام بالا، مقاومت در برابر خوردگی و زنگ زدگی ، حرارت و استحکام بالا از ویژگیهای ورق پانچ آلومینیوم است. در ساخت راه پلهها و نردهها، پارتیشنهای تزئینی، بازسازی ادارات، پنجره اتومبیل، میکروفنهای خازنی، نمایشگاهها، طرحهای داخلی و پنلهای دیواری کاربرد دارد.
ورق پانچ آجدار:
جلوگیری از سرخوردن افراد و اشیاء از ویژگیهای بارز ورق پانچ آجدار است. ورق شیروانی نوعی ورق پانچ آجدار به شمار می آید. در کف اتاق کامیون و وانت بار، راه سازی، پلههای اضطراری و دستگاههای صنعتی کاربرد دارد.
مزایا و معایب
در ادامه میخواهیم به بررسی مزایا و معایب آن بپردازیم:
مزایای فرآیند پانچ و سوراخکاری ورق
- سرعت بالا در تولید
- کنترل انواع ارتعاش و هدایت صوتی مناسب
- تولید در تیراژ بالا
- فرآیند فیلترینگ و تصفیهی کاملاً اصولی و مطلوب
- قیمت تمام شده مناسب
- ایجاد اشکال هندسی منظم مانند دایره، مربع، مستطیل، لوزی و مثلث
- مقاومت در برابر انواع ضربه و دماهای زیاد
معایب فرآیند پانچ و سوراخکاری ورق
- عدم امکان برش اشکال پیچیده و قوسهای نامتعارف با کیفیت بالا
- محدودیت در ضخامت بالای ورق
- ایجاد پلیسه و موج روی ورق
- نیاز به استفاده از سنبه و ماتریسهای زیاد
- ظاهر ناهموار سطح
- خراش سطحی
- ترک خوردن ورق
- مسدود شدن سوراخهای پانچ
در تعیین طرح پانچ روی ورق فلزی که در صنعت دکوراسیون بسیار پرکاربرد است سلیقهی شخصی اعمال می شود اما به طور کلی رایجترین آنها عبارتند از: ورق پانچ مربع، ورق پانچ لوزی، ورق پانچ گرد و ورق پانچ مشبک.
ورقهای پانچ تولید شده به این روش نوین، برای ساخت درب برای پارکینگها و وروردی منازل، ایستگاههای اتوبوس، ساخت قطعات لوازم خانگی، حفاظ هواکش موتورخانهها، حفاظ نیروگاههای برق و دکلهای مخابراتی، تولید صنایع فلزی و صنایع دکوراسیون، متعادل کردن نور و سایه، کنترلگر صدا و کاهش اکو در داخل خانه مورد استفاده قرار می گیرد.
سوراخ کاری ورق فلزی، فرآیندی است که با عملیات Drilling بهمنظور ایجاد اتصال بین دو قطعه فلزی و ساخت حفرهای کوچک و دایره ای شکل متناسب با پیچ و مهرههای در دسترس مورد استفاده قرار می گیرد. این روش برش در تمامی صنایع به ویژه صنعت فولاد و آهن کاربرد دارد. عمل سوراخکاری بر روی ورقهایی از جنس آهن، آلومینیوم، استیل، مس و… به دو شیوه سوراخ کاری با مته(ریل) و سوراخکاری با پانچ صورت می گیرد.
این ابزار با حرکت دورانی خود و اعمال نیرو به نقطه ای معین، به سرعت گردش کرده و سطوح مختلف را سوراخکاری می کند. در این نوع فرآیند، با حرکت دورانی ریل و اعمال نیرو به نقطه ای معین با استفاده از مته یک سوراخی با مقطع دایرهای روی قطعات ایجاد می شود. سپس در اثر پیشروی، لبههای مته نیروی زیادی به قطعه وارد کرده و سوراخکاری انجام می گردد.
حرکت برشی اولیه، چرخش مته است. در حالیکه پیشروی، حرکت مته در امتداد محور دوران آن به درون قطعه کار می باشد. ماشینهای مته در فرآیند سوراخکاری به سه دسته دستی، رومیزی و ستونی تقسیم می شوند.
جهت مطالعه مقاله ماشینکاری و تراشکاری ورق روی همین لینک کلیک کنید.
نحوه ی عملیات سوراخ کاری با پانچ
در این روش با کمک ابزاری به نام پانچ نیروی اعمال شده، باعث ایجاد حفره در قطعه مورد نظر می شود. سپس در قسمت حفره قطعه فلزی قراضهای حاصل از عملیات پانچ به وجود می آید که قابلیت بازیافت دارد. از ورقهای فلزی پانچ شده در ساخت حصار، ساخت انواع صندلیها، ساخت دیوارههای دستگیره، راه پلهها و ساخت دیوارهای امنیتی استفاده می شود.
انجام عملیات سوراخ کاری ورق فلزی ملزوم به رعایت نکات ایمنی است که در اینجا به چند مورد اشاره می کنیم:
- از مته با طول و قطر مناسب برای دوران و پیشروی استفاده کنید.
- از مایع خنک کنندهی مناسب در طول عمل سوراخکاری استفاده کنید.
- در هنگام سوراخکاری بدلیل پرش برادههای آهنی از عینک مخصوص استفاده کنید.
- از گیره بندی مناسب نسبت به شکل هندسی قطعه کار استفاده کنید.
- برادههای حاصل از عمل سوراخکاری را از سطح سوراخ و مته دور کنید.
- تا توقف کامل مته محور گردنده را با دست لمس نکنید.
- هرگز تا توقف کامل محور دستگاه، نسبت به تغییر دور دستگاه اقدام نکنید.
- از محکم بسته شدن مته در سه نظام اطمینان حاصل کنید.
کلام آخر
در کل، پانچ و سوراخکاری ورق دو فرآیند مهم در صنایع فلزات هستند که برای ایجاد اشکال، سوراخها و الگوهای مختلف در ورقهای فلزی به کار میروند. این فرآیندها با استفاده از ابزارهای مخصوص و فشار مناسب، امکان تولید قطعات با دقت و استاندارد را فراهم میکنند و در تولید انواع محصولات فلزی، از جمله قطعات خودرو، ماشینآلات، و ساختمانها بسیار مورد استفاده قرار میگیرند.