ورق پانچ چیست؟
تقریبا 150 سال پیش، کارگران زیادی در معادن زغال سنگ درگیر بودند که با استفاده از ابزارهای اولیه و با ابزارهای دستی بر روی ورق‌های فلزی سوراخ ایجاد کنند. این روش سخت و بسیار زمان بر بوده و با سختی‌های زیادی که متحمل شده بودند، موجب شد تا به روش جدیدی دست پیدا کنند. ورقی که تمام سطح آن به شکل سوراخ یا به به صورت مشبکی وجود دارد را ورق پانچ میگوید. این سوراخ‌ها که توسط دستگاه‌های بخصوص انجام میشود، در طرح‌ها و اندازه‌های مختلف وجود دارند.
دسته بندی ورق پانچ بر اساس نوع آن:
- آلومینیومی
- استیل
- گالوانیزه (ورق سفید)
- سیاه
- روغنی
- رنگی
- آج دار
ورق پانچ بر اساس شکل ظاهری به چند دسته تقسیم بندی میشود. این دسته بندی شامل:
- گرد (از رایج ترین ورق پانچ محسوب میشود که تنوع قطر و ضخامت بالایی دارد)
- لوبیایی
- ستاره
- دایره
- مربعی
- لانه زنبوری
- مستعطیلی
- مثلثی
- لوزی
- شش ضلعی
- طرح دار
و …
این روق‌ها در سايز 1*2 متر عرضه میشوند اما میتوان به درخواست مشتری ورق را در سایر ابعاد تولید کرد. همچنین فاصله سوراخ‌ها نیز قابلیت تنظیم دارد و با توجه به ضخامت ورق و مصالح ورق مادر توسط مشتری انتخاب میشود.
ورق پانچ سیاه چیست؟
همانطور که از نام ورق پانچ سیاه مشخص است، پایه آن همان ورق سیاه میباشد که پانچ شده است. ورق سیاه یک مدل پرکاربرد از ورق پانچ است و به صورت مشبک و با استاندارد ST52، A516 و ST37 به روش نورد گرم تولید میشود. ورق پانچ سیاه را در کوره با دمای 1280 درجه سانتی گراد گرم کرده و در نوردهای اولیه و پایانی پوسته زدایی میکند. تا زمانی که ضخامت ورق به 1/2 الی 16 میلی متر برسد، گرم شدن و پوسته زدایی ادامه دارد. در آخر، فرایندهایی مثل بهبود خواص مکانیکی ورق، صاف کردن ورق و برش بر روی آن انجام میشود و ورق پانچ سیاه با ظاهری مات به دست می آید. ضخامت این ورق‌ها اغلب از 1/5 میلی متر تا 100 میلی متر و چشمه 2 تا 20 میلی متر متغییر است.
از دیگر مطالب ما دیدن فرمایید:
یکی از خاصیت‌های استفاده از ورق پانچ سیاه کنترل کردن صدا است. زیرا صدا را به خود جذب میکند. به همین علت کاربرد زیادی در بزرگراه‌ها و مترو دارد. این ورق‌ها سطح یکنواختی دارند و برای حفاظت از محیط زیست مناسب میباشند. همچنین میتوان ورق پانچ سیاه را رنگ کرد یا پولیش داد تا دربرابر سایش مقاومت بالایی داشته باشد. سطح ورق پانچ سیاه ضد لغزش بوده و در برابر ضربه و دمای بالا مقاوم است.
ورق پانچ سیاه به دلیل داشتن قابلیت ماشینکاری، چکش خواری، مقاومت بالا و مقاومت کششی مناسب از محبوبیت زیادی برخوردار است. طول، عرض و ضخامت از معیارهای ورق پانچ سیاه محسوب میشوند اما علاوه بر آن، چشمه (اندازه سوراخ بر حسب میلی متر) نیز یکی از معیار ورق پانچ سیاه به شمار میرود.
ابعاد و سایزهای متنوع ورق پانچ سیاه شامل:
- 2000*12000 میلی متر
- 2000*6000 میلی متر
- 1500*6000 میلی متر
- 1000*6000 میلی متر
- 1250*2500 میلی متر
- 1000*2000 میلی متر
دستگاه CNC یا computer numerical control یک ماشین کنترل عددی است و با فرمان پذیری از کدها و منطق ریاضیاتی و همچنین بطور خودکار عملیات را بر روی ورق انجام می دهد. به این منظور که داده‌های دیجیتال را به حرکت تبدیل میکند تا عملیات بر روی ورق انجام شود و این دستگاه CNC میتواند ورق را با دقت میلی متری و در اشکال هندسی منظم یا غیرمنظم پانچ کند. این دستگاه ورق را در ضخامت‌های 0/5 تا 12 میلی متر در ابعاد 1/5 تا 3 متر سوراخ‌هایی با سایز 80 میلی‌متر را با دقت 0/01 میلی‌متر پانچ میکند. ورق پانچ شده در صنعت، ساختمان و تزئینات دکوراسیون کاربرد دارد. این ورق‌ها قابلیت جوشکاری، خمکاری، برشکاری و فرم دهی با تجهیزات مناسب دارا میباشد.
بیشتر بخوانید: ماشینکاری و تراشکاری ورق
مزایای استفاده از دستگاه CNC
یکی از مزایای استفاده از دستگاه CNC استفاده از قالب‌های گوناگون جهت تولید ورق پانچ است.
قالب‌هایی مثل:
- قالب گرد (قطر سه میلی‌متر تا هشتاد میلی‌متر)
- چهارگوش ( ابعاد پنج در پنج میلی‌متر تا هشتاد در هشتاد میلی‌متر)
- لوبیایی (ابعاد دو در بیست و پنج میلی‌متر تا چهل در صد میلی‌متر)
- شش ضلعی (اضلاع شش میلی‌متر تا شصت میلی‌متر)
- اشکال دیگر مانند برگ یا شاخه
از مزیت‌های دیگر دستگاه CNC میتوان به سرعت بالا در ایجاد سوراخ ها، دقت بالا، قابلیت کنترل صنعتی و ایجاد برآمدگی روی ورق اشاره کرد.
با استفاده از روش‌های دیگری میتوان ورق را پانچ کرد. این روش‌ها شامل:
- ضربی
- سمبه ماتریس
- لیزری
- واترجت
- ترکیبی
- دستی
عمر این دستگاه‌ها حدود 400.000 تا 600.000 ضربه است اما با نظافت کردن قالب، تیز کردن لبه برش پانچ و قالب میتوان به افزایش طول عمر آن کمک کرد.
قیمت ورق پانچ به چند عوامل بستگی دارد:
- نوع ورق
- ضخامت
- قطر پانچ
- ابعاد برگه
- گام سوراخ
- شکل
تولید کنندگان ورق پانچ سیاه
از مهم‌ترین تولیدات خارجی این ورق‌ها میتوان به روسیه و قزاقستان اشاره کرد. کارخانه فولاد مبارکه اصفهان از معروف‌ترین تولیدات داخلی ورق پانچ شده به شمار میرود.
کاربرد ورق پانچ سیاه عبارت اند از:
- معماری
- صنعت غذایی
- پتروشیمی
- تجهیزات امنیتی
- خودروسازی
- دیواره‌های آسانسور و پوشش سقف
- استفاده در سانتری فیوژ
- ایستگاه اتوبوس
- ساخت حفاظ در مناطق نظامی
- ساخت حفاظ برای زندان
- شبکه‌های تهویه و فیلتر هوا
- تولید درب پارکینگ، انبار و منزل
